Chia sẻ kinh nghiệm xương máu khi chọn van cầu điện: Nên mua loại ON/OFF hay Tuyến tính?

Hồi mới chân ướt chân ráo nhận quản lý hệ thống lò hơi cho xưởng, mình từng dính một quả "phốt" nhớ đời liên quan đến cái van cầu điều khiển điện này. Lúc đó thấy hệ thống cần cái van tự động để xả hơi, mình cứ nghĩ đơn giản là ra chợ vật tư, bảo bán cho cái van cầu điện là xong. Thấy loại ON/OFF rẻ hơn hẳn so với loại tuyến tính, mình hí hửng mua ngay để tiết kiệm chi phí cho công ty.

Kết quả là lắp vào xong, áp suất hơi trong lò cứ nhảy múa lung tung, lúc thì vọt lên cao quá, lúc thì tụt xuống thấp, làm hỏng cả mẻ hàng sấy. Sau vụ đó, mình mới phải ngồi lại nghiên cứu kỹ và nhận ra mình đã chọn sai loại cơ bản. Hôm nay rảnh rỗi, mình viết bài này chia sẻ lại để anh em không đi vào vết xe đổ của mình.

Bài học về chức năng điều khiển: Đừng tham rẻ mà chọn sai

Đây là cái quan trọng nhất mà anh em phải xác định ngay từ đầu. Hai loại van này nhìn bên ngoài y chang nhau, nhưng cách nó chạy thì khác một trời một vực.

Dòng van ON/OFF: Chỉ dành cho việc đóng mở dứt khoát

Cái van hồi đó mình mua nhầm chính là loại này. Nguyên lý của nó đơn giản lắm, giống như cái công tắc đèn ở nhà vậy. Cấp điện là nó chạy một mạch mở hết 100%. Ngắt điện (hoặc cấp điện chiều đóng) là nó đóng sập lại hoàn toàn.

Sau khi dùng thử mình thấy loại này chỉ ngon khi anh em dùng cho mấy việc đơn giản. Ví dụ như bơm nước vào bể chứa, đầy thì ngắt, vơi thì bơm. Hoặc dùng làm van xả đáy lò hơi định kỳ. Lúc đó nó phát huy tác dụng rất tốt: rẻ tiền, bền bỉ, dễ đấu dây.

Nhưng nếu anh em định dùng nó để điều áp hay ổn định nhiệt độ thì tuyệt đối tránh xa. Vì nó không có trạng thái lửng lơ. Áp suất đang thiếu nó mở toang ra làm áp vọt lên quá mức. Áp đủ nó đóng lại thì áp lại tụt luốt xuống. Hệ thống sẽ bị sốc liên tục, rất hại đường ống.

Dòng van tuyến tính 4-20mA: Đắt nhưng xắt ra miếng

Sau khi tháo cái van ON/OFF kia ra, mình phải bấm bụng mua cái van tuyến tính về thay. Loại này nó nhận tín hiệu 4-20mA từ bộ điều khiển. Tức là mình muốn nó mở 10%, 50% hay 90% nó đều đáp ứng được hết.

Lắp con này vào sướng hẳn. Nó cứ nhích lên nhích xuống tí một để giữ cho áp suất đầu ra phẳng lì. Ví dụ mình cài đặt 5 bar, thì nó cứ giữ đúng 5 bar, không bị trồi sụt. Tuy giá nó đắt gấp 2-3 lần loại kia và lúc cài đặt ban đầu hơi phức tạp tí (phải chỉnh tín hiệu cho chuẩn), nhưng đổi lại hệ thống chạy êm ru, sản phẩm ra lò đều tăm tắp. Anh em nào làm lò hơi, hệ thống sấy hay pha trộn hóa chất thì bắt buộc phải đầu tư loại này nhé.

>>> Đọc thêm: Hướng dẫn đọc ký hiệu và mã model van bướm điện

Kinh nghiệm chọn điện áp cho đỡ rắc rối

Về phần điện, mình thấy có mấy loại 24V, 220V và 380V.

Hồi đầu mình thích dùng 220V nhất vì tiện, cứ cắm trực tiếp vào lưới điện xưởng là chạy, không cần bộ nguồn chuyển đổi lằng nhằng. Nhưng có lần xưởng bị rò điện, sờ vào vỏ van thấy tê tê cũng ghê tay.

Sau này với mấy hệ thống lắp ở chỗ ẩm ướt, nhiều nước hoặc yêu cầu an toàn cao, mình chuyển sang dùng loại 24V. Dòng này an toàn tuyệt đối, lỡ có hở điện cũng không giật chết người. Tuy nhiên anh em nhớ là dùng 24V thì phải mua thêm bộ nguồn xịn, chứ nguồn đểu nó sụt áp là van không kéo nổi đâu. Còn loại 380V thì chỉ dành cho mấy con van khủng long, size to đùng mới cần dùng tới.

Nên chọn lắp bích hay lắp ren?

Cái này tùy thuộc vào đường ống của anh em to hay nhỏ.

Với mấy ống nhỏ cỡ phi 21, 27, 34 thì mình hay mua van lắp ren. Ưu điểm là gọn, nhẹ, rẻ. Nhưng nhược điểm là vặn vào tháo ra cực lắm. Quấn băng tan không kỹ là xì nước ngay tại chân ren. Mà mỗi lần muốn tháo van ra bảo dưỡng có khi phải cắt cả đoạn ống.

Còn với ống từ phi 60 trở lên, mình khuyên thật lòng anh em nên dùng van lắp bích. Loại này kẹp bu lông chắc chắn, chịu rung lắc tốt hơn hẳn. Thích nhất là lúc bảo trì, chỉ cần tháo ốc là nhấc van ra nhẹ nhàng, không ảnh hưởng gì đến đường ống cố định. Đắt hơn tí tiền mặt bích nhưng về lâu dài rất tiện.

Tổng kết lại để anh em dễ chọn

Tóm lại, từ kinh nghiệm xương máu của mình, anh em cứ áp dụng quy tắc này:

Nếu nhu cầu chỉ là dẫn dòng, chặn dòng, bơm đầy xả cạn thì cứ van ON/OFF mà mua. Vừa tiết kiệm tiền cho công ty, vừa dễ sửa chữa vì mạch điện nó đơn giản.

Còn nếu nhu cầu là ổn định áp suất, duy trì nhiệt độ chính xác, hoặc pha trộn nguyên liệu, thì đừng tiếc tiền, hãy mua ngay van tuyến tính 4-20mA. Đầu tư một lần nhưng dùng ổn định mãi mãi, chứ mua sai loại về không dùng được, vứt đi còn tốn kém hơn.

Hy vọng mấy chia sẻ thực tế này giúp anh em đỡ phân vân khi đi mua hàng. Chọn đúng cái van phù hợp thì công việc vận hành sau này nó nhàn tênh, tối về ngủ ngon không lo sự cố.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn lắp đặt và bảo dưỡng van bi điện đúng tiêu chuẩn kỹ thuật